تجارت یکی از مهم‌ترین ارکان اقتصاد هر کشور به شمار می‌آید که می‌تواند ضامن سلامت اقتصاد کشور باشد. وضعیت مثبت تراز تجاری، می‌تواند تضمینی بر ثبات شرایط ارزی، اقتصادی و سیاسی یک کشور باشد و از سوی دیگر، شرایط نابسامان تجاری، می‌تواند نماگری از وضعیت آشفته اقتصادی در یک کشور باشد.از سوی دیگر بسیاری از کسب و کارها می‌توانند با تحلیل داده‌های تجاری که سالانه توسط مراکز آماری هر کشور منتشر می‌شود، از بازار هدف خود در سایر کشورها و حتی میزان رقابت موجود برای یک محصول خاص در یک مقصد مشخص مطلع شوند. تحلیلگران اقتصادی نیز می‌توانند با بررسی وضعیت صادرات و واردات کشور، به نوعی ثبات ارزی و اقتصادی را در طی سال پیش‌بینی کنند.

در ادامه یادداشت با توجه به داده‌های گمرک به بررسی وضعیت تجاری ایران در چهار ماه ابتدایی سال ۱۴۰۳ می‌پردازیم.

افزایش ۸.۱۵ درصدی صادرات نسبت به مدت زمان مشابه در سال گذشته

در چهار ماهه ابتدایی سال جاری، میزان صادرات ایران از نظر ارزش به ۱۷ میلیارد و ۴۶۳ میلیون دلار رسیده است که نسبت به مدت زمان مشابه در سال ۱۴۰۲ که رقمی برابر با ۱۶ میلیارد و ۱۴۸ میلیون دلار دارد، رشدی ۸.۱۵ درصدی را تجربه کرده است. همچنین از نظر وزنی، صادرات ایران در بازه زمانی مذکور برابر با ۴۷ میلیون و ۹۷۸ هزار تن گزارش شده است که نسبت به وزن ۴۶ میلیون و ۱۰۹ هزار تنی مدت زمان مشابه سال گذشته، ۴.۰۵ درصد افزایش را تجربه کرده است.

ده مقصد برتر صادراتی ایران

جایگاه نخست مقصد برتر صادراتی ایران در چهار ماه ابتدایی سال جاری مربوط به کشور چین است. حجم صادرات ایران به این کشور در بازه زمانی مذکور، برابر با ۴ میلیارد و ۷۷۷ میلیون دلار گزارش شده است که سهمی ۲۷.۳۶ درصدی از کل صادرات ایران دارد. 
کشور عراق با سهمی ۲۰.۷۳ درصدی از کل صادرات، در جایگاه دوم مقصد صادراتی محبوب ایران قرار دارد. حجم کل صادرات ایران به این کشور در بازه زمانی ذکر شده، برابر با ۳ میلیارد و ۶۲۱ میلیون دلار گزارش شده است. 
پس از آن، امارات متحده عربی سومین مقصد اصلی صادرات ایران می‌باشد. سهم این کشور از کل صادرات ایران برابر با ۱۳.۵۴ درصد بوده و حجم صادرات به آن معادل ۲ میلیارد و ۳۶۵ میلیون دلار می‌باشد.
در جایگاه چهارم، کشور ترکیه با سهمی ۹.۶۱ درصدی از کل صادرات ایران قرار دارد. حجم صادرات ایران به ترکیه در چهار ماه ابتدایی سال ۱۴۰۳، برابر با ۱ میلیارد و ۶۷۹ میلیون دلار گزارش شده است.
پس از آن، کشورهای افغانستان، پاکستان، و هند، مقاصد بعدی صادرات ایران هستند. این کشورها به ترتیب سهمی معادل ۴.۰۱ درصد، ۳.۹۱ درصد، و ۳.۳۷ درصد از کل صادرات ایران دارند. همچنین حجم صادرات ایران به این کشورها به ترتیب برابر با ۷۰۰ میلیون دلار، ۶۸۴ میلیون دلار، و ۵۸۹ میلیون دلار می‌باشد.
عمان، روسیه، و آذربایجان نیز به ترتیب در جایگاه هشتم تا دهم قرار دارند. سهم این کشورها از کل صادرات ایران به ترتیب برابر با ۲.۹۳ درصد، ۱.۹۳ درصد، و ۱.۳۵ درصد می‌باشد و میزان صادرات ایران به این کشورها به ترتیب برابر با ۵۱۱ میلیون دلار، ۳۳۸ میلیون دلار، و ۲۳۵ میلیون دلار گزارش شده است.

کدهای برتر صادراتی

طبق آخرین گزارش گمرک در مورد داده‌های صادرات در چهار ماه ابتدایی سال جاری، ده کد برتر صادراتی ایران به شرح جدول زیر است:

افزایش ۱.۵۳ درصدی واردات نسبت به مدت زمان مشابه در سال گذشته

در چهار ماهه ابتدایی سال جاری، میزان واردات ایران از نظر ارزش به ۱۹ میلیارد و ۹۴۹ میلیون دلار رسیده است که نسبت به مدت زمان مشابه در سال ۱۴۰۲ که رقمی برابر با ۱۹ میلیارد و ۶۴۹ میلیون دلار دارد، رشدی ۱.۵۳ درصدی را تجربه کرده است. همچنین از نظر وزنی، واردات ایران در بازه زمانی مذکور برابر با ۱۲ میلیون و ۵۹۲ هزار تن گزارش شده است که نسبت به وزن ۱۱ میلیون و ۹۰۷ هزار تنی مدت زمان مشابه سال گذشته، ۵.۷۵ درصد افزایش را تجربه کرده است.

ده مبدا برتر واردات

جایگاه نخست مبدأ برتر وارداتی ایران در چهار ماه ابتدایی سال جاری مربوط به کشور امارات متحده عربی است. حجم واردات ایران از این کشور در بازه زمانی مذکور، برابر با ۶ میلیارد و ۱۴۶ میلیون دلار گزارش شده است که سهمی ۳۰.۸۱ درصدی از کل واردات ایران دارد. 
کشور چین با سهمی ۲۶.۹۹ درصدی از کل واردات، در جایگاه دوم مبدأ وارداتی محبوب ایران قرار دارد. حجم کل واردات ایران از این کشور در بازه زمانی ذکر شده، برابر با ۵ میلیارد و ۳۸۴ میلیون دلار گزارش شده است. 
پس از آن، ترکیه سومین مبدأ اصلی واردات ایران می‌باشد. سهم این کشور از کل واردات ایران برابر با ۱۳.۲۹ درصد بوده و حجم واردات از آن معادل ۲ میلیارد و ۶۵۱ میلیون دلار می‌باشد.
در جایگاه چهارم، کشور آلمان با سهمی ۳.۶۸ درصدی از کل واردات ایران قرار دارد. حجم واردات ایران از آلمان در چهار ماه ابتدایی سال ۱۴۰۳، برابر با ۷۳۵ میلیون دلار گزارش شده است.
پس از آن، کشورهای هند، روسیه، و هنگ کنگ، مبدأهای بعدی واردات ایران هستند. این کشورها به ترتیب سهمی معادل ۳.۱۶ درصد، ۱.۹۱ درصد، و ۱.۸۷ درصد از کل واردات ایران دارند. همچنین حجم واردات ایران از این کشورها به ترتیب برابر با ۶۳۱ میلیون دلار، ۳۸۱ میلیون دلار، و ۳۷۴ میلیون دلار می‌باشد.
هلند، سوئیس، و پاکستان نیز به ترتیب در جایگاه هشتم تا دهم قرار دارند. سهم این کشورها از کل واردات ایران به ترتیب برابر با ۱.۸۲ درصد، ۱.۶۷ درصد، و ۱.۳۱ درصد می‌باشد و میزان واردات ایران از این کشورها به ترتیب برابر با ۳۶۴ میلیون دلار، ۳۳۴ میلیون دلار، و ۲۶۲ میلیون دلار گزارش شده است.

کدهای برتر وارداتی

طبق آخرین گزارش گمرک در مورد داده‌های واردات در چهار ماه ابتدایی سال جاری، ده کد برتر وارداتی ایران به شرح جدول زیر است:

ده شریک برتر تجاری

جایگاه نخست شریک برتر تجاری ایران در چهار ماه ابتدایی سال جاری مربوط به کشور چین است. حجم تجارت ایران با این کشور در بازه زمانی مذکور، برابر با ۱۰ میلیارد و ۱۶۲ میلیون دلار گزارش شده است که سهمی ۲۷.۱۶ درصدی از کل تجارت ایران دارد. 
کشور امارات متحده عربی با سهمی ۲۲.۷۵ درصدی از کل تجارت، در جایگاه دوم شریک تجاری محبوب ایران قرار دارد. حجم کل تجارت ایران به این کشور در بازه زمانی ذکر شده، برابر با ۸ میلیارد و ۵۱۲ میلیون دلار گزارش شده است. 
پس از آن، ترکیه سومین مقصد اصلی تجارت ایران می‌باشد. سهم این کشور از کل تجارت ایران برابر با ۱۱.۵۷ درصد بوده و حجم تجارت با آن معادل ۴ میلیارد و ۳۳۰ میلیون دلار می‌باشد.
در جایگاه چهارم، کشور عراق با سهمی ۱۰.۱۳ درصدی از کل تجارت ایران قرار دارد. حجم تجارت ایران با عراق در چهار ماه ابتدایی سال ۱۴۰۳، برابر با ۳ میلیارد و ۷۹۱ میلیون دلار گزارش شده است.
پس از آن، کشورهای هند، پاکستان، و آلمان، شرکای بعدی تجاری ایران هستند. این کشورها به ترتیب سهمی معادل ۳.۲۶ درصد، ۲.۵۳ درصد، و ۲.۱۰ درصد از کل تجارت ایران دارند. همچنین حجم تجارت ایران با این کشورها به ترتیب برابر با ۱ میلیارد و ۲۲۱ میلیون دلار، ۹۴۷ میلیون دلار، و ۷۸۶ میلیون دلار می‌باشد.
افغانستان، روسیه، و عمان نیز به ترتیب در جایگاه هشتم تا دهم قرار دارند. سهم این کشورها از کل تجارت ایران به ترتیب برابر با ۱.۹۴ درصد، ۱.۹۲ درصد، و ۱.۸۸ درصد می‌باشد و میزان تجارت ایران با این کشورها به ترتیب برابر با ۷۲۵ میلیون دلار، ۷۱۹ میلیون دلار، و ۷۰۴ میلیون دلار گزارش شده است.

وضعیت تراز تجاری

در چهار ماه ابتدایی سال جاری، تراز تجاری ایران به منفی ۲ میلیارد و ۴۸۶ میلیون دلار رسیده است. تراز تجاری در پایان سال ۱۴۰۲ برابر با منفی ۱۶ میلیارد و ۹۰۳ میلیون دلار گزارش شده بود. در صورتی که تا پایان سال جاری تراز تجاری به عددی پایین‌تر از رقم مذکور در سال ۱۴۰۲ برسد، می‌توان به بهبود شرایط ارزی کشور در سال آینده امیدوار بود.