همه چیز از سخنرانی محمد بن سلمان آل سعود، شاهزاده عربستان سعودی در انجمن سرمایه‌گذاری در ریاض شروع شد. او در این انجمن گفت در ۵ سال آینده اقتصاد خاورمیانه را تغییر خواهد داد و این منطقه را به یک اروپای جدید تبدیل می‌کند.آن روز دور از انتظار بود که روزی عربستان سعودی روند چند ماه اخیر را در پیش بگیرد و بسیاری این جملات را دور از روندی که غرب آسیا طی میکرد، میدانستند. اما امروز شاهد تحولات پر سرعت در خاورمیانه هستیم.
از مهمترین رویدادها در ماه‌های اخیر در روند سیاست خارجی خاورمیانه، میتوان آغاز رابطه تهران و ریاض بعد از ۷ سال را نام برد. شروع رابطه‌ای که تمام معادلات منطقه را تا حدودی تغییر داده است. در واقع عربستان سعودی با بزرگترین رقیب و دشمن منطقه‌ای خود بعد از ۵ دور مذاکره در پکن دست دوستی داد و سفارتخانه دو کشور در حال بازگشایی است.
در حقیقت تهران و ریاض وارد روند جدیدی از مناسبات میان دو کشور شدند. این در حالی است که در سال‌های اخیر بارها شاهد تنش‌های جدی میان دو کشور بودیم که به ناامنی منطقه‌ای دامن میزد. اما شروع رابطه میان ایران و عربستان علاوه بر از بین بردن تنش میان دو رقیب منطقه‌ای، باعث بسته شدن پرونده‌های پرتنش دیگر در منطقه نیز شده است.
پایان جنگ فرسایشی یمن
یکی از پرونده‌های مهم منطقه که با آغاز روابط تهران و ریاض به سمت حل شدن رفته، جنگ یمن است. طبق گزارش رویترز، عربستان سعودی و رهبران جنبش حوثی بعد از شروع روابط تهران و ریاض، مذاکرات صلح را برگزار کردند و صدها زندانی مبادله شد و انتظار می‌رود مذاکرات صلح بیشتر به زودی انجام شود.
بحران یمن وارد سال نهم شده و عربستان با آتش‌بس در یمن بدون شک به دنبال پایان مشکلات خود در منطقه است. از سوی دیگر جنگ یمن برای ریاض هزینه‌های نظامی و سیاسی بسیاری داشت که احتمالاً عربستان پایان آن را امتیاز بزرگی برای خود تلقی کند.
سوریه وارد معادلات کشورهای عربی می‌شود
همزمان با شروع روابط تهران و ریاض و حل بحران یمن، فیصل بن فرحان، وزیر خارجه عربستان طی سفری رسمی و پس از ۱۲ سال به دمشق رفت. در واقع خروج سوریه از انزوا نیز همزمان با دیگر تحولات منطقه کلید خورده و حتی در این بین بحث‌هایی در مورد پذیرش مجدد سوریه در اتحادیه عرب مطرح شده است.
به گزارش المیادین، بن فرحان در سفر خود به دمشق، دعوت رسمی از بشار اسد، رئیس جمهور سوریه برای سفر به عربستان را تحویل او داده است. همچنین عربستان و سوریه پس از دیدار وزرای خارجه خود بیانیه مشترکی برای ازسرگیری فعالیت کنسولی و پروازهای مستقیم بین دو کشور منتشر کردند.
بسیاری معتقد هستند که این اقدام سعودی‌ها ارتباط چندانی به بازسازی دولت بشار اسد در سوریه ندارد و بیشتر معطوف به خواست سعودی‌ها برای حل مشکلاتشان در منطقه است.
روند صلح در منطقه
البته این راهبرد جدید منطقه‌ای را عربستان از زمان عادی سازی روابط ریاض و دوحه دنبال کرده و فقط به چند ماه اخیر مربوط نمیشود. به نظر میرسد ولیعهد جوان سعودی برای رسیدن به صلح منطقه‌ای و روندی که به دنبال آن است، سالهاست در داخل عربستان دست به اقداماتی زده است و امروز اهداف خود را در خارج مرزها نیز دنبال می‌کند.
راهبرد صلح جویی عربستان حتی به عادی سازی روابط عربستان و گروه فلسطینی حماس نیز بعد از ۱۵ سال رسیده است و حتی سعودی‌ها سعی دارند با ترکیه نیز روابط نزدیکتری برقرار کنند. در حقیقت عربستان امروز سعی دارد تحولات اقتصادی در خاورمیانه زیر سایه صلح و ثبات ایجاد کند.
رویای بزرگ بن سلمان
محمد بن سلمان آل سعود، ولیعهد جوان سعودی نقشه راه خود را از زمانی که به عنوان ولیعهد انتخاب شد، به خوبی دنبال کرده است. او نخست از داخل عربستان روند جدیدی را دنبال کرد که اعم از آزادی‌های اجتماعی، توسعه فناوری و ... بود و حال به تازگی راهبرد جدید خود را خارج از مرزهای کشورش دنبال می‌کند.
بن سلمان روند سند چشم انداز ۲۰۳۰ که شرایط عربستان و روند اقتصادی این کشور را ترسیم کرده، دنبال می‌کند. در حقیقت این شاهزاده جوان به دنبال کاهش اتکای این کشور به نفت و توسعه صنایع مختلف است. بزرگترین پروژه او را نیز در طرح شهر آینده‌نگر نئوم میتوان دنبال کرد.
بن سلمان به خوبی میداند پیشرفت در عرصه‌های مختلف در کشورش در سایه ثبات محقق می‌شود و این مستلزم ثبات در داخل عربستان و منطقه خاورمیانه است. از این رو ثبات در منطقه، استراتژی امروز خاندان سعودی تلقی می‌شود.
با این حال خاورمیانه به دلیل شرایط خاص ژئوپلیتیک و استراتژیکی که دارد، بدون شک به راحتی روند صلح را طی نخواهد کرد. از این رو باید دید که روند صلح بن سلمان در خاورمیانه در سال‌های آینده قابل حفظ است یا خیر؟
;