اقتصاد آنلاین ـ پرستو بهرامی راد؛ مذاکرات به نقطه‌ای رسیده است که احتمالاً به احیا یا مرگ کامل برجام می‌‌انجامد. با این حال میز مذاکره پایان ماجرا را مشخص میکند.
روز دوم مذاکرات وین
ساعت ۹:۰۰
بازگشت آمریکا به برجام با تایید کنگره انجام میشود
جالینا پورتر معاون سخنگوی وزارت امور خارجه گفته است: رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در واقع تازه به وین بازگشته است. او دیروز برای از سرگیری مذاکرات به وین رسید. هنوز چیزی برای اطلاع رسانی از اینجا ندارم. مسلما او در حاشیه با شرکایمان در وین دیدار خواهد کرد. همچنین به طور مجازی کنگره را در جریان امور می‌گذارد اما خارج از این چیزی برای گفتن ندارم و مطمئنا نمی‌خواهم چیزی را با پیش دستی از مذاکرات مطرح کنم...دولت آمریکا به دقت بررسی خواهد کرد هرگونه بازگشت این کشور به برجام(توافق هسته‌ای)، با در نظر گرفتن الزامات قانونی از جمله همین قانون بازبینی توافق هسته‌ای ایران باشد و دولت آمریکا نسبت به اطمینان یافتن از اجرای این قانون تعهد دارد.
ساعت ۲۳:۰۰
نشست مذاکره کنندگان ایران و تروئیکای اروپایی در وین
نشست مذاکره‌کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران، سه کشور اروپایی عضو برجام (انگلیس، فرانسه و آلمان) و هماهنگ‌کننده نشست کمیسیون مشترک برجام از دقایقی قبل در وین آغاز شد.
ساعت ۲۱:۳۵
آخرین دور گفت‌وگوها در جریان است
دور هشتم مذاکرات وین بین ایران و کشورهای ۱+۴ در حالی آغاز شده است که بسیاری از تحلیل‌گران بر این باورند که این دور می‌تواند آخرین دور از مذاکرات پیش از حصول توافق باشد. در همین زمینه اقتصاد آنلاین گفت‌وگویی با هومان مجد، روزنامه نگار ایرانی ـ آمریکایی و از افرادی که در جریان مذاکرات ۱+۵حضور داشته است، انجام داده که در ادامه می‌آید.
- آیا ممکن است که این دور از مذاکرات آخرین دور باشد؟
مطمئنا این طور به نظر می رسد که این دور (هشتم) آخرین دور مذاکرات خواهد بود. از نگاه آمریکا و اروپایی‌ها در صورتی که مذاکرات ادامه یابد آن هم در حالی که ذخایر اورانیوم غنی شده ایران به رشد خود ادامه می‌دهد و برنامه هسته‌ای گسترش می‌یابد، امید زیادی برای بازگشت کامل و پاک به مفاد برجام وجود ندارد. گفته میشود، اگر ایران با توقف غنی سازی موافقت کند – شاید توقف برنامه هسته‌ای در جایی که اکنون برای توقف تحریم‌های جدید در نظر گرفته شده است – ممکن است دورهای بیشتری پس از آن برای ادامه دادن مذاکرات وجود داشته باشد تا به دیپلماسی شانس بیشتری ببخشد.
- به نظر شما رفع تحریم‌ها یک برنامه گام به گام خواهد بود یا به یکباره برداشته میشود؟
واقعا نمی‌دانم، چرا که هیچ یک از طرفین هیچ جزییاتی را با مردم خود به اشتراک نگذاشته‌اند. تصور من بر این است که نوعی سازش در کار خواهد بود. ایران خواستار برداشته شدن همه تحریم‌ها به یکباره بود و ایالات متحده خواستار یک جدول زمانی گام به گام مطابق با اقدامات ایران برای بازگشت به مفاد برجام بوده است. اما شاید مصالحه‌ای که ممکن است برای همه کارساز باشد این باشد که تحریم‌های بزرگ بانکی و نفتی – برای مثال بانک مرکزی ایران – و آزادسازی برخی از پول‌های بلوکه شده ایران در بانک‌های خارجی در فوریت قرار گیرد ( و ایران بخشی از اورانیوم غنی شده را بلافاصله منتقل کند) و سپس اقداماتی برای تحریم‌های دیگر و سایر تعهدات ایران بر اساس راستی آزمایی‌هایی که بخشی از این فرآیند خواهد بود، شکل بگیرد. البته لازم است تاکید کنم این فقط نظر من است و ممکن است کاملا اشتباه باشد!
- تدوین پیش نویس توافق به نظر شما می‌تواند مبنای توافق نهایی باشد؟
پیش‌نویس همیشه می‌تواند مبنای توافق نهایی باشد تا زمانی که هر دو طرف فرصت بررسی آن را داشته باشند و خطوط قرمز هیچ یک از طرفین رد نشده باشد.
- شانس مذاکره مستقیم ایران و آمریکا چقدر است؟
در این مرحله بعید به نظر میرسد و ممکن است برای رسیدن به معامله نهایی چندان ضروری نباشد. تصور میکنم اگر توافقی شکل بگیرد، طبق تعریف، تماس مستقیمی میان ایران و آمریکا در کمیسیون مشترک وجود خواهد داشت و همچنین تصور میکنم باید در روند راستی آزمایی تماس‌هایی وجود داشته باشد (اگرچه در مورد موضوع هسته‌ای ایران آژانس بین‌المللی انرژی تایید کننده آن خواهد بود.)
ساعت ۲۱:۱۵
مذاکره‌کننده انگلیسی: راه‌حل دیپلماتیک، در سایه تصیمات سریع
هم زمان با از سرگیری ادامه هشتمین دور مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین استفنی القاق، مذاکره کننده ارشد بریتانیا گفت که دست یابی به راه حل دیپلماتیک مستلزم تصمیمات سریع است.
ساعت ۲۰:۲۰
دیدار باقری کنی با مذاکره کننده ارشد چین
مذاکره‌کننده ارشد ایران پس از دیدار با مورا و مذاکره‌کننده ارشد روسیه، با مذاکره‌کننده ارشد چین دیدار کرد. در این دیدار دوجانبه اعضای هیات ها حضور داشتند.
ساعت ۱۹:۱۱
دیدار باقری‌کنی و اولیانوف
روسای هیات‌های مذاکره‌کننده ایران و روسیه در وین در روز اول دور جدید مذاکرات دیدار کردند.
ساعت ۱۷:۵۰
مذاکره دو جانبه انریکه مورا و باقری کنی
دور هشتم مذاکرات وین با دیدار رییس هیات مذاکره‌کننده ایران و انریکه مورا از سر گرفته شد.
ساعت ۱۷:۱۵
تدوین پیش نویس در مذاکرات وین
المیادین گزارش داده است: پیش نویس سند ۲۰ صفحه‌ای به عنوان چارچوب توافق فراگیر سیاسی در مذاکرات وین تدوین شده است. اجرای پیش نویس با لغو تحریم‌ها و دادن امکان بهره‌مندی ایران برای استفاده از حواله‌های مالی آغاز میشود. فضای مثبتی در وین برای رسیدن به توافق در مدت چند روز یا شاید چند هفته وجود دارد.
ساعت ۱۶:۳۰
شمخانی: بدون رفع موثر تحریم ها، برجام شبیه یک سراب است
علی شمخانی در توییتی نوشت: ظرفیت‌ها و توانمندی‌های اقتصادی و تکنولوژیک کشور دارای ساختار یکپارچه است و رفع تحریم‌ها با هر شناسه‌ای باید برای همه بخش‌ها ماهیت یکسان داشته باشد. تجربه قبلی ثابت کرد که بدون رفع جامع و موثر تحریم‌ها، انتفاع اقتصادی پایدار از برجام بیشتر شبیه یک سراب است.
ساعت ۱۶:۲۰
نتیجه مذاکرات دور جدید چیست؟
امروز تیم‌های مذاکره‌کننده به هتل کوبورگ وین بازگشته‌اند. برای بررسی شرایط این دور از مذاکرات اقتصاد آنلاین با عبدالرضا فرجی‌راد، کارشناس بین‌الملل به گفت‌گو می پردازد.
عبدالرضا فرجی‌راد، در مورد دور جدید مذاکرات می گوید: به نظر من مذاکرات بالای ۹۹ درصد به نتیجه میرسد و در این شکی نیست. چون هر دو طرف اراده به نتیجه رسیدن مذاکرات را دارند. زیرا آمریکایی‌ها و ایرانی‌ها مشکلات ویژه خودش را دارد و اگر مذاکرات به نتیجه نرسد، شاید شرایط به یک بحران بین الملی تبدیل شود.
وقتی دو طرف اراده‌اش را دارند و در مذاکرات هم پیشرفت‌های خوبی انجام شده است طبیعتاً باید بگوییم توافق انجام میشود. حال اینکه آیا مذاکرات براساس بعضی گفته‌ها، این هفته به نتیجه میرسد یا خیر با قطعیت نمیتوان گفت.
در مذاکرات هر لحظه ممکن است کلمه یا یک موضوع جدیدی مطرح شود و بررسی آن زمانبر باشد، لذا ما نمی توانیم بگوییم که چون آقای اولیانوف یا هرکس دیگری بیان کرده این هفته مذاکرات به پایان میرسد، مذاکرات به اتمام میرسد.
آنچه که مسلم است هر دو طرف تلاش میکنند هر چه زودتر به نتیجه برسند. آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها از یک طرف نگران هستند که اورانیوم غنی شده ایران به حدی برسد که برجام کارایی خودش را از دست بدهد.
از یک طرف ایران احساس میکند، اقتصادش دچار مشکل جدی شده است و مهمتر از همه قیمت نفت به ۱۰۰ دلار رسیده است و از کشورهای نفت خیز جهان تنها کشوری که ضرر عمده می‌دهد ایران است. بنابراین توافق برای ایران اهمیت دارد.
لذا من تصور میکنم که تا قبل از عید مذاکرات به اتمام برسد. البته گره‌هایی وجود داشت که شل شده، اما کاملاً باز نشده است. بنابراین در اینکه مذاکرات به نتیجه میرسد، تقریباً شکی نیست. اما اینکه مذاکرات در این هفته به نتیجه میرسد یا خیر را نمی‌توانم با قاطعیت گفت، اما به احتمال قوی توافق اتفاق می‌افتد و مذاکرات به نتیجه میرسد.
ساعت ۱۵:۰۰
توییت جو بایدن همزمان با شروع دور جدید مذاکرات
جو بایدن رییس جمهور آمریکا در توییتی نوشته است: من امروز با نفتالی بنت، نخست وزیر اسراییل در ارتباط با چالش‌های پیش روی خاورمیانه صحبت کردم، از جمله تهدید موجود از جانب ایران. همچنین حمایت سفت و سخت از امنیت اسراییل را به وی اعلام و بر تعهد خودم نسبت به امنیت، ثبات و شکوفایی در منطقه تاکید کردم.
دور جدید یا دور آخر مذاکرات وین
کوبورگ پس از 11 روز بار دیگر میزبان هیات‌های مذاکرات وین است. از هفته‌های قبل برخی مقامات اظهار کردند که این دور احتمالاً در نهایی یا آخر مذاکرات وین خواهد بود. مذاکرات وین برای بازگشت به برجام که هفته گذشته قطع شده بود امروز، سه‌شنبه ۱۹ بهمن (هشتم فوریه) از سر گرفته میشود.
علی باقری‌کنی، عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده ایران برای شرکت در مذاکرات هسته‌ای به وین رفته است. باقری‌کنی ابتدا با انریکه مورا، رییس کمیسیون مشترک برجام دیدار و گفت‌وگو میکند. قرار است مذاکرات دور هشتم از امروز عصر در سطح کارشناسی از سر گرفته شود و بعد از آن در چارچوب دیدارهای دوجانبه و چندجانبه در سطح معاونان مذاکرات دنبال شود.
در عین حال پیش بینی می شود که مذاکرات طبق چند هفته اخیر میان هیات های ایران و ۱+۴ خارج از چارچوب کمیسیون مشترک برجام نیز برگزار شود.
خبرنگار ارشد رویترز از چادرهای خبرنگاران روبروی هتل کوبورگ خبر داده که یک مانیتور اسپیکر براى صرفه‌جویى در وقت و جلوگیری از سوال‌های تکراری از انریکه مورا قرار گرفته است. همچنین نوشته است: «روزهاى ابرى در حال تبدیل به روزهاى طوفانى با تندباد با سرعت ٩٠ کیلومتر بر ساعت است.»
توپ در زمین کیست؟
سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده چشم‌انداز توافق با ایران را مثبت ارزیابی کرد و گفته است: «توافقی که نگرانی‌های اصلی همه طرف‌ها را برطرف کند، امکان‌پذیر است اما باید هر چه سریع‌تر صورت بگیرد، زیرا تهران در حال ارتقای توانایی‌های هسته‌ای خود است.» رابرت مالی، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران گفت: « بایدن همچنان مایل است که ما مذاکرات را در وین پیش ببریم.» به نظر میرسد آمریکایی‌ها نگران شرایط هسته‌ای ایران هستند.
طبق اظهارت سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران که گفته بود موضوعات قابل توجهی در دستور کار است که جز با تصمیمات سیاسی واشنگتن احتمالاً گشایشی در آن متصور نیست و حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه نیز که گفته است این که در روزهای آینده می‌‌توانیم در جریان این مذاکرات به یک توافق خوب برسیم بستگی به نیت و اتکا و رفتار سه کشور اروپایی و آمریکا دارد؛ به نظر میرسد این وقفه ۱۱ روزه در مذاکرات برای گرفتن تصمیمات سیاسی در کاخ سفید بوده است. مذاکره‌کننده‌های ایرانی در این دور منتظر دستان پر تیم آمریکایی برای حل مساله برجام هستند.
به مرحله نهایی رسیده‌ایم؟
میخاییل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین ضمن تأیید از سرگیری ادامه دور هشتم مذاکرات وین از روز هشتم فوریه (۱۹ بهمن ماه) در پایتخت اتریش گفته است که مذاکرات ظاهراً در مرحله نهایی است.
همچنین در ادامه گفته است: «سند نهایی برای احیای برجام پیش نویس شده که تقریبا بیش از ۲۰ صفحه است. سند نهایی، سندی سیاسی ست که می‌‌گوید طرفین چگونه به برجام برمی‌گردند. به محض اینکه به توافق برسیم، دورهای بین یک یا دو ماه برای تدارک اجرای توافق خواهیم داشت. پس از آن، برجام اجرا میشود.»
طبق اخبار تاکنون طرفین در زمینه نگارش متن و نزدیک کردن دیدگاه‌ها در موضوعات اصلی پیشرفت قابل توجهی داشته‌اند. اکنون از میزان پرانتزها و موارد اختلافی کاسته شده است و در رابطه با دو موضوع راستی‌آزمایی و تضمین‌ها که در دو هفته اخیر مورد بحث بوده، پیشرفت‌هایی صورت گرفته است. اما در حوزه‌های رفع تحریم‌ها و اقدامات هسته‌ای هنوز به تصمیمات سیاسی طرف ها نیاز است.
در هفته پیش رو همه چشم‌ها به میز اتاق مستطیل شکل هتل کوبورگ است که چه شرایطی را برای پرونده بلاتکلیف برجام رقم میزند.